Borne
Registers voor dopen, trouwen en begraven
De gemeente Borne, zoals
deze tot de gemeentelijke herindeling van 2002 bestond,
werd gevormd door het voormalige Richterambt Borne. Het bestond uit de
buurschappen Bornerbroek, Hertme en Zenderen en het Dorp Borne.
De bevolking van Borne was na de Reformatie grotendeels katholiek
gebleven. Toch
konden zij hun godsdienst niet openlijk belijden. Zij kerkten in een
schuilkerk bij 't Groothuis in Hertme. In Borne was dit niet
mogelijk. Meerdere malen vond de dienst plaats in boerenhuizen, wanneer
tijdelijk de kerk in Hertme gesloten werd.
| “1773 den 3 Mey zijn er door de Landdrost (van Twenthe) 6 kerken te gelijk gesloten als Rossum, Oldensael, Borne, Delden, Enschede om reden, dat er enige mensen onder den dienst buijten de selve sullen bevonden sijn, en dus aanstotelijkheid sullen gegeven hebben”De pastoor moest voor dit vergrijp een boete van “100 daaler aan den Drost van Twenthe betalen” alsmede “50 gulden aan den armen” Om een herhaling van deze ergernis te voorkomen moest “het kerkhuijs met een planken schutting ter hooget van 7 voeten omtrokken worden.” |
In 1786 kregen de katholieken in het dorp Borne hun eigen kerk. Ook toen nog mocht de ingang vanaf de weg niet zichtbaar zijn.
Rond 1800 was de verdeling
van de bevolking naar kerkgenootschap van het dorp
Borne als volgt:
- Joden 29
- Mennonieten of doopsgezinden 64
- Gereformeerden 566
- Rooms Katholieken, tesamen met een deel van Zenderen en Bornerbroek, 1322
In 1809 kregen de overige kerkgenootschappen van koning Lodewijk Bonaparte dezelfde rechten als de Gereformeerden hadden.
Van het Richterambt Borne zijn de volgende DTB-boeken bewaard gebleven.
Hervormd
Doopboek NH, jan.1728 - 4
juni 1812
Dit doopboek is tot 1760 geschreven in oud schrift. Het is daardoor
moeilijk
leesbaar.
Dankzij Conny van de Vijver is het tenslotte toch
getranscribeerd.
Doopsgezind
Geboorteregister
Doopsgezind, 26 nov.1735 - 5 juni 1811
Geboorteboek Doopsgezind, 26 nov.1735 - 18 mei 1813
Overlijdensboek Doopsgezind, 26 dec.1814 - 12
okt.1876
Doopboek Doopsgezind, 29 mei 1814 - 18 april 1841 (1842)
Te Borne kerkten de Doopsgezinden van Borne en omgeving, waaronder tot
1781 ten
dele ook die van Goor.
Rooms Katholiek
Doopboek RK Statie Borne, 1
juli 1709 - 16
febr.1754
Doopboek RK Statie Borne, 15 jan.1754 - 30 jan.1812
Trouwboek RK Statie Borne, 21 april 1724 - 11 dec.1812
Trouwboek RK Statie Hertme, 18 febr.1754 - 1776 en 1787-1813
Doopboek RK Statie Bornerbroek, 4 juli 1799 - 22 sept.1812
Doopboek RK Statie Hertme, 3 febr.1787 - 15 jan.1812
Het trouwboek van de statie Borne van 1754 tot 1776
is voortgezet
als trouwboek van de statie Hertme.
Er zijn hiaten van 1713 tot 1724 en van 1754 tot 1777.
De statie Bornerbroek is opgericht in 1803. Reeds vanaf 1799
is er voor
Bornerbroek een afzonderlijk doopboek bijgehouden.
De statie Hertme, ook wel 'de Kolk' genoemd, is opgericht in 1787. De
registers
bevatten inschrijvingen van de buurschappen Hertme en Zenderen.
Gericht
Ondertrouw-Trouwboek
Gericht, 17 juni 1795 - 30 maart 1811
Register van Trouwakten Gericht betreffende nr.63, okt.1803 - maart 1811
Register van aangegeven lijken, 7 jan.1806 - 24 dec.1811
Tot 1795 was men verplicht in de Gereformeerde kerk te trouwen. Anders
was het
huwelijk niet rechtsgeldig.
Daarna
werd de bepaling van kracht, dat
bij ieder huwelijk een verplichte burgerlijke sluiting voor het gericht
moest
plaats vinden. Pas daarna kon in de kerk getrouwd worden.
In 1806 werd het verplicht om overlijden aan te geven.
Vóór die tijd hield de
koster wel een begraafboekje bij.
Dat
was echter alleen een financiële verantwoording van de
gemaakte kosten en de
betaling ervan.
De meeste begraafboeken in deze regio zijn verloren gegaan.
Marieken Scholten-Sijses